Nem Nedir?
Nem, havanın içinde bulunan su buharıdır. Tanımlanmış koşullarda havanın taşıyabildiği su ağırlığı, havanın mutlak nemidir. Tanımlanan koşullarda havanın taşıyabildiği su buharının, tanımlanan koşullarda taşıyabileceği en fazla su buharı miktarı oranına ise oransal nem adı verilir.
Bağıl Nem ve Mutlak Nem Nedir?
Bağıl nem, aynı sıcaklığa bağlı olarak ve %100 doyma seviyelerinde havanın içinde bulunabilme ihtimali olan nem miktarına göre ortam havasının içerisinde bulunan nem miktarını tanımlamaktadır. Havanın içinde bulunan su buharı miktarının kısmi basıncı ile o havanın çiğ noktasında bulunan nemin doyma basıncına olan oranıdır. Genel olarak yüzde şeklinde ifade edilir.
Mutlak nem, 1 kilogram kuru hava içinde bulunan buhar kütlesi olarak tanımlanır. Birimi g/kg olarak ifade edilir. Mutlak nem sıcaklık ile doğru orantılıdır. Sıcaklık arttığında, birim hacime daha fazla hava gireceği için, nem taşıma kapasitesi yani mutlak nem artacaktır.
Havayı Neden Nemlendirmek Gerekir?
Kuru hava ortamdaki havadan nemi çekmektedir. Eğer kuruyan hava nemlendirilmezse bu durum insanlar, hayvanlar, bitkiler, üretim işlemleri ve eşyalar üzerinde olumsuz bir etki yaratacaktır.
- Havada bulunan ideal nem oranının %40 rH’ın üstünde olması gerekir. Havadaki nemin %40’ın altına düşmesi hastalıklara karşı direncin düşmesine sebep olacaktır. Havadaki kuruluğa bağlı olarak deri ve mukozanın kuruması, davetsiz gelen bakteri ve virüslere karşı vücudun etkili bir şekilde savaşmasını engeller.
- Kapalı ortamlarda bulunan birçok malzeme, havadaki nem seviyelerinin farklılık göstermesinden etkilenir. Örnek olarak tahtanın kuruması bozulmasına; kâğıt veya kumaşın kuruması ise yırtılmasına neden olacaktır. Bu durumun önüne geçebilmek için tanımlanmış sabit bir nem seviyesine ihtiyaç vardır.
- Yiyecek ve gıda maddelerinin korunması için de nem seviyesinin belli bir oranın üstünde olması gerekir. Bu şekilde gıdaların soğuk ve kuru ortamlarda sıvı kaybetmeleri engellenmiş ve gıdanın tazeliği korunmuş olur.
- Birçok üretim süreci uygun nem ve hava koşullarında doğru uygulanabilmektedir. Örnek olarak ekmeğin hamurunun kabarması için, ekmeğin pişirildiği ortamın doğru nem seviyesinde olması gerekir. Bunun yanı sıra peynir de ancak uygun nem ve hava koşulları sağlanmışsa düzgün bir şekilde mayalanır.
- % 50 rH seviyelerine ulaşan bağıl nem tehlikeli olabilecek elektrostatik boşalmalara engel olacaktır. Bu koşulun sağlanması bilgisayar gibi elektronik aletler kullanılan odalarda özellikle gereklidir.
- Doğru nem seviyelerinde bitkiler daha sağlıklı büyüme ve gelişme imkânı bulurlar. Kuru atmosfer şartları bitkinin bodur büyümesine sebep olmaktadır. Bu durumda yapraklar, çiçekler ve meyveler daha küçük olur ve tazeliklerini koruyamazlar.
- Tıpkı insanlar gibi hayvanlar da nem seviyelerinin düşük olduğu ortamlarda zarar görürler. Eğer nem doğru seviyelerde tutulursa, daha sağlıklı olurlar ve daha iyi gelişim gösterirler.